Kết hôn không cần giấy xác nhận tình trạng hôn nhân
Trước đây, việc đăng ký kết hôn tại Việt Nam là một thủ tục hành chính phức tạp và tốn nhiều thời gian cho người dân. Đặc biệt, yêu cầu về Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân đã tạo ra nhiều khó khăn, đặc biệt đối với những người từng thay đổi nơi cư trú. Tuy nhiên, từ ngày 9/1/2025, với sự ra đời của Nghị định 07/2025/NĐ-CP, nhiều thủ tục hành chính trong lĩnh vực hộ tịch đã được cải cách mạnh mẽ, trong đó có việc bãi bỏ quy định bắt buộc nộp Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân khi đăng ký kết hôn. Đây là một bước tiến quan trọng trong cải cách hành chính, giúp người dân tiết kiệm thời gian, chi phí và tạo điều kiện thuận lợi hơn khi thực hiện các thủ tục hộ tịch.
Việc đăng ký kết hôn từng gặp rất nhiều khó khăn
Trước đây, việc đăng ký kết hôn có thể mất rất nhiều thời gian bởi những quy định phức tạp về giấy tờ, hồ sơ người dân cần chuẩn bị khi thực hiện thủ tục này.
Tháng 1/2023 chị T ở Tây Hồ, Hà Nội có nhu cầu đăng ký kết hôn, Tuy nhiên, theo quy định tại khoản 2 Điều 2 Nghị định 123/2015/NĐ-CP thì đối với trường hợp đăng ký kết hôn thì người yêu cầu phải nộp bản chính Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân để chứng minh tình trạng độc thân của mình.
Do thay đổi địa chỉ thường trú vào năm 20 tuổi nên cán bộ địa phương yêu cầu chị T phải quay về nơi ở cũ để xin xác nhận trong khoảng thời gian từ 18 – 20 tuổi không đăng ký kết hôn với ai. Tại phường cũ, chị T phải xin giấy xác nhận cư trú để chứng minh mình từng sinh sống trên địa bàn vì đây là thời gian sổ hộ khẩu giấy vừa bị bãi bỏ. Sau khi phát sinh thêm thủ tục này, chị T rất “vất vả” mới xin được giấy xác nhận tình trạng hôn nhân.
Chị T chỉ là một trong số nhiều trường hợp rất gian nan trong quá trình xin xác nhận tình trạng hôn nhân theo quy định tại Nghị định số 123/2015/NĐ-CP.
Cụ thể, theo quy định tại Nghị định số 123/2015/NĐ-CP nếu chỉ đăng ký thường trú cố định tại một nơi từ trước đến nay thì người yêu cầu chỉ nộp tờ khai theo mẫu quy định cho Uỷ ban nhân dân cấp xã – nơi người yêu cầu thường trú hoặc làm thủ tục online tại nhà. Trong thời gian 3 ngày làm việc kể từ ngày nhận đầy đủ hồ sơ hợp lệ. Công chức tư pháp – hộ tịch kiểm tra, xác minh tình trạng hôn nhân của người có yêu cầu và cấp Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân cho người đó.
Tuy nhiên, trường hợp người yêu cầu xác nhận tình trạng hôn nhân (độc thân) từng đăng ký thường trú tại nhiều nơi khác nhau như chị T thì khó khăn hơn vì họ có trách nhiệm chứng minh về tình trạng hôn nhân của mình.
Chỉ khi người đó không chứng minh được thì công chức tư pháp – hộ tịch báo cáo Chủ tịch UBND cấp xã có văn bản đề nghị UBND cấp xã nơi người đó đã từng đăng ký thường trú tiến hành kiểm tra, xác minh về tình trạng hôn nhân của người đó. Trong thời hạn 3 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được văn bản đề nghị, UBND cấp xã được yêu cầu tiến hành kiểm tra, xác minh và trả lời bằng văn bản cho UBND cấp xã yêu cầu về tình trạng hôn nhân của người đó trong thời gian thường trú tại địa phương.
Nếu kết quả kiểm tra, xác minh cho thấy người yêu cầu có đủ điều kiện, việc cấp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân là phù hợp quy định pháp luật, hoặc sau thời hạn 20 ngày kể từ ngày gửi văn bản yêu cầu xác minh mà không nhận được văn bản trả lời thì cho phép người yêu cầu cấp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân có văn bản cam đoan về tình trạng hôn nhân của mình.
Thời gian cấp Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân (chứng nhận độc thân) là 3 ngày làm việc; trường hợp phải xác minh thì thời hạn giải quyết không quá 23 ngày.
Người dân từ nay không phải xin Giấy chứng nhận tình trạng hôn nhân (độc thân) khi đăng ký kết hôn
Ngày 9/1 vừa qua, Nghị định 07/2025/NĐ-CP chính thức có hiệu lực. Nội dung của Nghị định này nhằm sửa đổi, bổ sung một số điều của các Nghị định trong lĩnh vực hộ tịch, quốc tịch, chứng thực đã có những quy định mới liên quan đến các thủ tục hành chính đăng ký hộ tịch của người dân như đăng ký kết hôn, khai sinh, khai tử…
Theo đó, Nghị định 07/2025 đã sửa đổi, bổ sung khoản 1, khoản 2 Điều 2 Nghị định 123/2015 quy định về xuất trình, nộp giấy tờ khi đăng ký hộ tịch, cấp bản sao trích lục hộ tịch như sau: Người yêu cầu đăng ký khai sinh phải nộp Giấy chứng sinh hoặc giấy tờ thay Giấy chứng sinh theo quy định tại khoản 1 Điều 16 của Luật Hộ tịch; người yêu cầu đăng ký khai tử phải nộp Giấy báo tử hoặc giấy tờ thay Giấy báo tử theo quy định tại khoản 1 Điều 34 của Luật Hộ tịch và tại khoản 2 Điều 4 của Nghị định này.
Theo đó, so với quy định trước đây, pháp luật hiện hành đã bãi bỏ quy định bắt buộc về việc nộp Giấy chứng nhận tình trạng hôn khi thực hiện việc đăng ký kết hôn.
Quy định mới cũng đã làm giảm bớt phiền hà, mang lại sự thuận tiện hơn cho người dân khi thực hiện các thủ tục như đăng ký kết hôn, đăng ký khai sinh. Người dân không phải mất thời gian, không tốn chi phí, phương tiện đi lại về nơi thường trú trước đây.
Thủ tục xin xác nhận tình trạng hôn nhân trở nên dễ dàng hơn
Theo quy định mới tại Nghị định 07/2025/NĐ-CP thì thủ tục xin cấp Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân của người dân trong trường hợp người đó đã từng đăng ký thường trú tại nhiều nơi khác nhau cũng được điều chỉnh theo chiều hướng tích cực hơn. Cụ thể:
“Trường hợp người yêu cầu xác nhận tình trạng hôn nhân đã từng đăng ký thường trú tại nhiều nơi khác nhau, người yêu cầu cung cấp các giấy tờ chứng minh tình trạng hôn nhân tại nơi thường trú trước đây (nếu có). Trên cơ sở các thông tin được cung cấp, cơ quan đăng ký hộ tịch tra cứu thông tin về tình trạng hôn nhân của người yêu cầu xác nhận tình trạng hôn nhân trên Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính cấp tỉnh thông qua kết nối với Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử, Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Trường hợp không tra cứu được do chưa có thông tin trong Cơ sở dữ liệu thì cơ quan đăng ký hộ tịch phối hợp với các cơ quan có liên quan thực hiện việc xác minh. Thời hạn, phương thức gửi yêu cầu xác minh thực hiện theo quy định tại khoản 5 Điều 3 của Nghị định này”.
Về phía người yêu cầu, pháp luật không bắt buộc cung cấp các giấy tờ chứng minh tình trạng hôn nhân tại nơi thường trú trước đây mà cơ quan có thẩm quyền sẽ trích xuất Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để hỗ trợ tra cứu, xác nhận thông tin và phối hợp với các cơ quan có liên quan để hỗ trợ xác minh trong trường hợp không tra cứu được.
Về chính quyền địa phương, quy định mới cũng giúp chính quyền địa phương giảm bớt lượng hồ sơ lưu trữ các giấy tờ của người dân. Quy định này còn giúp cải cách hành chính, tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước và cải thiện chất lượng dịch vụ công. Đồng thời, góp phần thúc đẩy việc ứng dụng công nghệ thông tin trong các lĩnh vực hành chính, tạo thêm niềm tin và sự hài lòng của người dân với chính quyền.
