Giải quyết tranh chấp di sản thừa kế mới nhất

Tranh chấp liên quan đến di sản thừa kế là một trong những tranh chấp phổ biến trong đời sống hiện nay. Vậy tranh chấp phát sinh khi lợi ích của những người thừa kế bị xâm hại hay các chủ thể hưởng thừa kế không đồng ý với ý chí của người để lại di sản được giải quyết như thế nào? Nguyên Luật sẽ thông tin cho bạn ngay tại bài viết dưới đây.

Di sản thừa kế là gì?

Di sản được hiểu đơn giản là phần tài sản do người chết để lại, bao gồm tài sản riêng của người chết và phần tài sản của người chết trong tài sản chung với người khác.

Người thừa kế di sản là cá nhân phải là người còn sống vào thời điểm mở thừa kế hoặc sinh ra và còn sống sau thời điểm mở thừa kế nhưng đã thành thai trước khi người để lại di sản chết. Trường hợp người thừa kế theo di chúc không là cá nhân thì phải tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.

Kể từ thời điểm mở thừa kế, những người thừa kế có các quyền, nghĩa vụ tài sản do người chết để lại.

Các cách phân chia di sản thừa kế 

Cá nhân có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình, để lại tài sản của mình cho người thừa kế theo pháp luật hay hưởng di sản theo di chúc hoặc theo pháp luật. Người thừa kế không là cá nhân có quyền hưởng di sản theo di chúc.

Trường hợp có để lại di chúc thì việc phân chia di sản được thực hiện theo ý chí của người để lại di chúc; nếu di chúc không xác định rõ phần của từng người thừa kế thì di sản được chia đều cho những người được chỉ định trong di chúc, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.

Trường hợp không để lại di chúc, di chúc không hợp pháp hay có phần di sản chưa được chia trong di chúc…  thì việc phân chia di sản theo pháp luật được chia theo thứ tự hàng thừa kế, phân chia đều nhau, những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết,  do không có quyền hưởng di sản, do bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.

Giải quyết tranh chấp về phân chia di sản thừa kế

Việc phân chia di sản thường phát sinh các tranh chấp giữa những người được hưởng thừa kế bởi lẽ việc này có ảnh hưởng trực tiếp đến quyền và lợi ích của mỗi cá nhân/ tổ chức.

Tranh chấp về thừa kế thường bao gồm:  Tranh chấp về hàng thừa kế, tranh chấp di chúc thừa kế, tranh chấp di sản thừa kế, tranh chấp buộc người thừa kế thực hiện nghĩa vụ về tài sản do người chết để lại, tranh chấp về chia di sản thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật, tranh chấp xác nhận quyền thừa kế của mình hoặc bác bỏ quyền thừa kế của người khác…

Để giải quyết các tranh chấp phát sinh trong quá trình chia di sản thừa kế, người có quyền và nghĩa vụ liên quan đến di sản thừa kế có quyền khởi kiện để bảo vệ quyền và lợi ích của mình

Các phương thức giải quyết tranh chấp về phân chia di sản thừa kế

Để giải quyết các tranh chấp liên quan đến phân chia di sản thừa kế, bạn có thể chọn những cách sau:

• Thương lượng: Các bên có quyền hưởng thừa kế bàn bạc một cách thiện chí nhằm đi đến thỏa thuận có lợi nhất để giải quyết các tranh chấp liên quan đến thừa kế
• Hòa giải ngoài Toà án: Đây là phương thức giải quyết tranh chấp bằng một bên thứ ba làm trung gian để gợi mở phương hướng giải quyết tranh chấp liên quan đến thừa kế của hai bên.
• Khởi kiện tại Tòa án: Là phương thức giải quyết sau khi thương lượng và hoà giải không thành

Ai có quyền khởi kiện tranh chấp về phân chia di sản thừa kế?

Người có quyền khởi kiện tranh chấp về phân chia di sản thừa kế là những người có quyền hưởng di sản thừa kế

Theo quy định của pháp luật, có hai hình thức thừa kế là thừa kế theo di chúc và thừa kế theo pháp luật. 

• Đối với thừa kế theo di chúc, người có quyền có quyền hưởng thừa kế là những người được chỉ định trong di chúc để nhận phần di sản do ngườ chết để lại
• Đối với thừa kế theo pháp luật, người có quyền hưởng thừa kế là những người thuộc các hàng thừa kế theo thứ tự: Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết; Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại; Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.”

Thẩm quyền giải quyết khởi kiện tranh chấp về phân chia di sản thừa kế

Theo quy định tại khoản 5 Điều 26 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 (sửa đổi, bổ sung) thì Thẩm quyền giải quyết các tranh chấp về thừa kế tài sản thuộc về Toà án. Cụ thể,  Tòa án nhân dân cấp huyện có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những tranh chấp về thừa kế tài sản. 

Bên cạnh đó, Toà án nhân dân cấp tỉnh có thẩm quyền giải quyết tranh chấp thừa kế có yếu tố nước ngoài, bao gồm: đương sự ở nước ngoài hoặc tài sản tranh chấp ở nước ngoài.

Đối với giải quyết vụ án theo lãnh thổ, thẩm quyền của Toà án được xác định như sau:

• Tòa án nơi bị đơn cư trú, làm việc, nếu bị đơn là cá nhân hoặc nơi bị đơn có trụ sở, nếu bị đơn là cơ quan, tổ chức có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm;
• Các đương sự có quyền tự thỏa thuận với nhau bằng văn bản yêu cầu Tòa án nơi cư trú, làm việc của nguyên đơn, nếu nguyên đơn là cá nhân hoặc nơi có trụ sở của nguyên đơn
• Đối tượng tranh chấp là bất động sản thì chỉ Tòa án nơi có bất động sản có thẩm quyền giải quyết.

Như vậy đối với các tranh chấp mà tài sản thừa kế là động sản thì thẩm quyền giải quyết tranh chấp thừa kế sẽ là tòa án nơi cư trú của bị đơn có thẩm quyền. Cần lưu ý, đối với các trường hợp tranh chấp thừa kế là bất động sản (như nhà ở, quyền sử dụng đất) thì tòa án có thẩm quyền giải quyết là nơi có bất động sản.

Thời hiệu giải quyết các yêu cầu về thừa kế

Thời hiệu để người thừa kế yêu cầu chia di sản là 30 năm đối với bất động sản, 10 năm đối với động sản, kể từ thời điểm mở thừa kế. Hết thời hạn này thì di sản thuộc về người thừa kế đang quản lý di sản đó

Thời hiệu để người thừa kế yêu cầu xác nhận quyền thừa kế của mình hoặc bác bỏ quyền thừa kế của người khác là 10 năm, kể từ thời điểm mở thừa kế.

Thời hiệu yêu cầu người thừa kế thực hiện nghĩa vụ về tài sản của người chết để lại là 03 năm, kể từ thời điểm mở thừa kế.

Trình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp di sản thừa kế

Bước 1: Gửi đơn khởi kiện đến Tòa án nhân dân có thẩm quyền 

Bước 2: Thủ tục nhận và xử lý đơn khởi kiện

• Tòa án qua bộ phận tiếp nhận đơn phải nhận đơn khởi kiện do người khởi kiện nộp trực tiếp tại Tòa án hoặc gửi qua dịch vụ bưu chính và phải ghi vào sổ nhận đơn; trường hợp Tòa án nhận đơn khởi kiện được gửi bằng phương thức gửi trực tuyến thì Tòa án in ra bản giấy và phải ghi vào sổ nhận đơn.
• Khi nhận đơn khởi kiện nộp trực tiếp, Tòa án có trách nhiệm cấp ngay giấy xác nhận đã nhận đơn cho người khởi kiện. Đối với trường hợp nhận đơn qua dịch vụ bưu chính thì trong thời hạn 02 ngày làm việc, kể từ ngày nhận đơn, Tòa án phải gửi thông báo nhận đơn cho người khởi kiện. Trường hợp nhận đơn khởi kiện bằng phương thức gửi trực tuyến thì Tòa án phải thông báo ngay việc nhận đơn cho người khởi kiện qua Cổng thông tin điện tử của Tòa án (nếu có).
• Trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được đơn khởi kiện, Chánh án Tòa án phân công một Thẩm phán xem xét đơn khởi kiện.
• Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày được phân công, Thẩm phán phải xem xét đơn khởi kiện và có một trong các quyết định sau đây: Yêu cầu sửa đổi, bổ sung đơn khởi kiện; Tiến hành thủ tục thụ lý vụ án theo thủ tục thông thường hoặc theo thủ tục rút gọn nếu vụ án có đủ điều kiện để giải quyết theo thủ tục rút gọn; Chuyển đơn khởi kiện cho Tòa án có thẩm quyền và thông báo cho người khởi kiện nếu vụ án thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án khác; Trả lại đơn khởi kiện cho người khởi kiện nếu vụ việc đó không thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án.
• Kết quả xử lý đơn phải được ghi chú vào sổ nhận đơn và thông báo cho người khởi kiện qua Cổng thông tin điện tử của Tòa án (nếu có).

Bước 2: Tòa án thụ lý vụ án và ra thông báo đến các cơ quan và cá nhân liên quan

Bước 3: Tiến hành hòa giải

Bước 4: Nếu hòa giải không thành thì đưa vụ án ra xét xử

Trân trọng!

Nếu bạn cần sự tư vấn vui lòng gọi Hotline: 0931. 177. 377 (Mr. Trung). Chúng tôi sẽ liên hệ để giải đáp các thắc mắc hay tư vấn, giải quyết các vấn đề khó khăn của bạn.

Khách hàng có thể liên hệ trực tiếp tại Công ty Luật TNHH Nguyên Luật và Công sự tại địa chỉ:

• Trụ sở: 135 Nguyễn Thị Nhung, KDC Vạn Phúc, phường Hiệp Bình Phước, thành phố Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh
• Chi nhánh Bình Dương: 547 Nguyễn Trãi, phường Lái Thiêu, thành phố Thuận An, Bình Dương.